Een toeval kan behoorlijk schrikken zijn, zowel voor degene die het meemaakt als voor omstanders. Vaak wordt het woord toeval gebruikt als iemand plotseling het bewustzijn verliest, begint te schokken of vreemd gedrag vertoont. Maar wat is een toeval precies? En belangrijker, hoe kun je een aanval herkennen, voorkomen en laten behandelen? Op deze pagina lees je alles wat je moet weten over deze aandoening en hoe je zorgverzekering erbij kan helpen.
Wat is een toeval eigenlijk?
Een toeval is een plotselinge, tijdelijke verstoring in je hersenactiviteit. Hierdoor kunnen allerlei symptomen optreden. Denk aan bewustzijnsverlies en spierschokken of even afwezig zijn en verward gedrag. Een toeval ontstaat doordat de hersencellen op dat moment overactief zijn en elektrische signalen niet meer goed doorgeven. Er zijn verschillende vormen van aanvallen en niet iedereen ervaart ze op dezelfde manier. Sommige mensen krijgen bijvoorbeeld een grote epileptische aanval waarbij het hele lichaam schokt en ze het bewustzijn verliezen. Anderen hebben kleine, bijna onopvallende toevallen waarbij ze slechts enkele seconden wegvallen. Juist die mildere vormen worden vaak niet meteen herkend, terwijl ze wel degelijk medische aandacht verdienen.
Hoe herken je dit?
Een toeval herken je meestal aan plotselinge veranderingen in gedrag of motoriek. Iemand kan opeens staren, niet reageren of juist heftig gaan schokken. Soms lijkt het alsof iemand even weg is en daarna verward of vermoeid terugkomt. Bij een ernstiger toeval verliest iemand vaak het bewustzijn. De spieren spannen zich aan, er kunnen schokken optreden en soms stopt de ademhaling kort. Dit kan er eng uitzien, maar meestal duurt het niet langer dan een paar minuten. Het is belangrijk om de persoon in kwestie niet tegen te houden of vast te grijpen, maar ervoor te zorgen dat hij of zij zich niet kan bezeren. Ook kleine signalen kunnen wijzen op een aanval. Plotselinge spiersamentrekkingen, even niet aanspreekbaar zijn of een moment van geheugenverlies verraden het. Wie regelmatig dit soort verschijnselen heeft, doet er goed aan dit te laten onderzoeken door een arts.
Dit is waarom een aanval altijd onderzocht moet worden
Soms kan een toeval ontstaan door tijdelijke omstandigheden, zoals koorts, stress of een lage bloedsuiker. Maar als het vaker voorkomt, kan er meer aan de hand zijn. Aanvallen kunnen bijvoorbeeld veroorzaakt worden door epilepsie, een hersenbloeding, een hersentumor of een andere neurologische aandoening. Daarom is het belangrijk om een toeval altijd serieus te nemen. Zelfs als je na een aanval snel weer op de been bent, is het verstandig om medische hulp in te schakelen. Een arts kan met een EEG (een hersenfilmpje) onderzoeken wat er in de hersenen gebeurt. Hoe sneller dit gebeurt, hoe beter de oorzaak kan worden vastgesteld en hoe eerder de juiste behandeling kan starten.
Wat kun je doen om het te voorkomen?
Of je een toeval kunt voorkomen, hangt van de oorzaak af. Als er sprake is van epilepsie, zijn er medicijnen die de kans op een nieuwe aanval sterk kunnen verkleinen. Deze middelen zorgen ervoor dat de hersenactiviteit beter in balans blijft. Voor sommige mensen zijn veranderingen in levensstijl ook belangrijk. Stress, slaaptekort en overmatig alcoholgebruik kunnen bijvoorbeeld een aanval uitlokken. Regelmaat in je slaap en eetpatroon helpt om de kans op nieuwe aanvallen te verminderen. Ook kan het helpen om prikkels te beperken, zoals fel licht of flikkerende schermen, als die bij jou toevallen uitlokken. Bij mensen die door een tijdelijke oorzaak een aanval krijgen, bijvoorbeeld door koorts of een stofwisselingsprobleem, is het vaak genoeg om die oorzaak te behandelen. Toch is het altijd verstandig om dat te laten beoordelen door een arts, want soms is er meer aan de hand dan je denkt.
Wat je zorgverzekering vergoedt bij deze aandoening
Als je weleens een toeval hebt gehad en je wil laten onderzoeken waar het vandaan komt, dan kun je rekenen op vergoeding vanuit je zorgverzekering. Bezoek aan de huisarts wordt altijd volledig vergoed, ook als je een eigen risico hebt. De huisarts kan je doorverwijzen naar een neuroloog voor verder onderzoek, zoals een MRI-scan of een EEG. Deze onderzoeken vallen onder de basisverzekering, maar het eigen risico kan hierbij wel gelden. Wordt er een behandeling gestart, bijvoorbeeld met medicatie of therapie, dan wordt ook die in de meeste gevallen vanuit de basisverzekering vergoed. Het kan wel zo zijn dat bepaalde medicijnen alleen deels vergoed worden, afhankelijk van je polis.
Heb je aanvullende zorg nodig? Zoals fysiotherapie bij herstel na een toeval of psychologische begeleiding om met angst of onzekerheid om te gaan? Dan kan een aanvullende verzekering uitkomst bieden. Het loont dus om goed te kijken wat jouw zorgverzekering precies dekt bij toevallen, zodat je niet voor onverwachte kosten komt te staan.
Wat kun je zelf doen als je moet leven met een toeval?
Een toeval kan je leven best beïnvloeden, zeker als het vaker voorkomt. Je kunt bijvoorbeeld onzeker worden om auto te rijden, te sporten of alleen te zijn. Gelukkig is er goede begeleiding beschikbaar, zowel medisch als maatschappelijk. Veel ziekenhuizen hebben epilepsieverpleegkundigen die patiënten helpen om te leren omgaan met aanvallen in het dagelijks leven. Daarnaast bestaan er speciale epilepsiecentra waar je terecht kunt voor behandeling, begeleiding en advies over werk, rijbewijs en sociale situaties. Ook is het belangrijk om mensen in je omgeving te vertellen wat ze moeten doen als je een aanval krijgt. Dat geeft rust, zowel voor jou als voor de anderen.
Laat een toeval niet onbehandeld
Veel mensen wachten te lang met het laten onderzoeken van een toeval, zeker als het ‘maar een keer’ gebeurt. Dat is niet aan te raden. Een aanval kan een signaal zijn dat er iets mis is in de hersenen en hoe eerder je dat weet, hoe beter het behandeld kan worden. Bovendien kan een snelle diagnose helpen om nieuwe toevallen te voorkomen. Als je denkt dat je een toeval hebt gehad, hoe klein ook, maak dan een afspraak bij je huisarts. Die kan beoordelen of verder onderzoek nodig is. En dankzij je zorgverzekering hoef jij je daar geen zorgen over te maken! Het eerste onderzoek en eventuele doorverwijzing worden gewoon vergoed.
