Spataderen

Spataderen zijn verwijde en ontsierende aderen van de benen. Er is een belemmering in de normale terugstroom van het bloed naar het hart. Het bloed in het been stroomt niet meer terug als de klep in een ader niet meer naar behoren functioneert. De druk in de ader stijgt en daardoor gaat de ader uitzetten, de aderwand is dun en rekbaar. Zo ontstaat een spatader.

Spataderen kunnen goed worden weggehaald, waarvoor over het algemeen geen medische noodzaak is. Spataderen kun je zien doordat ze door de huid heen schemeren. Spataderen kunnen erg ontsierend zijn, soms liggen ze gekronkeld op het been.

Hoe ontstaan spataderen?

Er zijn een aantal factoren die een rol kunnen spelen bij het ontstaan van spataderen:

• Erfelijke aanleg
• Zwangerschap en hormonen
• Veel staan of zitten
• Overgewicht
• Ouderdom

Beginnende spataderen kunnen soms klachten veroorzaken, zoals vermoeide, pijnlijke en vaak warme benen, vooral bij lang staan. Een gespannen gevoel, kramp, jeuk of een trekkende of stekende pijn in de kuiten en trillingen in de benen. Ook kunnen spataderen vochtophoping in de benen, een verkleuring of verharding van de huid of huiduitslag veroorzaken. Door spataderen kan in het ergste geval een open been ontstaan, dit houdt in dat de huid stuk gaat en niet meer spontaan geneest.

Zijn alle spataderen hetzelfde?

In het lichaam kunnen spataderen op verschillende manieren aanwezig zijn in het lichaam. Deze manieren worden verdeeld in zeven categorieën:

• C0: geen zichtbare of voelbare spataderen
• C1: kleine rode en blauwe fijne lijn spataderen (heksenbezems)
• C2: spataderen zonder bijkomende klachten
• C3: spataderen en het ontstaan van zwelling/oedeem
• C4: spataderen en het ontstaan van huidverkleuringen
• C5: spataderen die een open been hebben gegeven maar zijn genezen
• C6: chronisch open been als gevolg van spataderen

Welke onderzoeken naar spataderen zijn mogelijk?

Er zijn verschillende onderzoeken mogelijk naar spataderen. Een arts zal de spataderen nauwkeurig bekijken en zal na gaan of er al eerdere vaatproblemen zijn geweest, of je medicijnen gebruikt en of je in het verleden operaties onderging aan been of buik.

Verder kunnen er ook aanvullende onderzoeken gedaan worden zoals doppleronderzoek, duplexonderzoek, MRI, MRA, CT-Scan, lichtreflexreografie en flebografie.

Behandelingen spataderen

De belangrijkste adviezen om spataderen te voorkomen en om bestaande spataderen te bestrijden zijn onder andere:

• Niet te lang stil staan;
• Strek je voeten en ga op je tenen staan als je toch te lang hebt stil gestaan;
• Vermijd knellende schoenen en hoge hakken;
• Vermijd overgewicht;

Een goede oefening om te doen is om te gaan liggen of zitten, je been gestrekt optillen en cirkelvormig bewegen van de voet te maken. Wat voor verlichting kan zorgen zijn Therapeutische Elektrische Kousen (TEK), ook voorkomt het ten dele de vorming van nieuwe spataderen.

De arts kan ook enkele behandelingen uitvoeren:

• inspuiten
• strippen
• dichtbinden (crossectomie)
• dichtbranden

Zoals je kunt lezen zijn er veel behandelingen mogelijk. Het is belangrijk dat je je hier goed over laat voorlichten. Ook is het belangrijk om de adviezen goed op te volgen.

Vergoeding spataderen

Vanuit het basispakket in 2025 wordt altijd door de ziektekostenverzekeraar het eerste consult vergoed. Het is afhankelijk van het eigen risico of je eventueel een klein deel van de kosten zelf moet betalen. Besluit de arts om een behandeling uit te voeren, dan vergoed het basispakket deze ook altijd.

Behandelingen die puur cosmetisch zijn, worden niet door een chirurg of dermatoloog uitgevoerd. Spataderen in de categorieën 0 tot en met 2 worden niet vergoed. Vanaf categorie 3 wordt de behandeling wel vergoed vanuit het basispakket. Wel heb je hiervoor altijd een verwijsbrief nodig van de huisarts.