Bloedarmoede

Als je last hebt van bloedarmoede, dan heb je te weinig hemoglobine (Hb) in je bloed. Hemoglobine brengt de zuurstof van de longen naar alle cellen in het lichaam. Heb je minder zuurstof in je lichaam, dan geeft dit klachten bij bloedarmoede. Het lichaam heeft ijzer, vitamine B12 en foliumzuur nodig om hemoglobine te maken. Hb kan gemeten worden door middel van een bloedonderzoek.

Mannen hebben bloedarmoede als het Hb lager is dan 8,5 mmol/l.
Vrouwen hebben bloedarmoede als het Hb lager is dan 7,5 mmol/l.

Voor zwangere vrouwen en kinderen zijn er andere getallen.

Wat merk je bij bloedarmoede?

Door bloedarmoede kun je last hebben van onderstaande symptomen:

een moe en zwak gevoel;
snel kortademig worden bij inspanning;
duizeligheid;
het gevoel flauw te vallen;
hartkloppingen;
zweten;
hoofdpijn;
oorsuizen;
bleekheid, minder kleur in het gezicht (bij ernstige bloedarmoede).

Hoe ontstaat bloedarmoede?

Bloedarmoede kan ontstaan doordat er te weinig ijzer in het lichaam aanwezig is, dit komt het meeste voor. Maar bloedarmoede kan ook ontstaan doordat er te weinig vitamine B12 of foliumzuur is of door een ziekte.

Te weinig ijzer in het lichaam

IJzer is erg belangrijk om hemoglobine te maken. Heb je te weinig ijzer in je lichaam, dan kan er niet genoeg hemoglobine gemaakt worden. In de volgende situaties kan het lichaam te weinig ijzer hebben:

Je verliest veel bloed doordat je vaak lang en heftig ongesteld bent. Dit is bij vrouwen de meest voorkomende oorzaak.
Je verliest langere tijd kleine beetjes bloed via uw maag of darmen. Dit kan gebeuren zonder dat je het merkt. Bijvoorbeeld door de pijnstillers ibuprofen en diclofenac. Of bij een ziekte van de maag of darmen, zoals maagkanker.
Dit is vaak de oorzaak bij vrouwen en mannen ouder dan 50 jaar.
Je hebt veel bloed verloren door een operatie, bevalling of miskraam.
Je eet jarenlang heel weinig voeding waar ijzer inzit.
Bij sommige ziektes kan je lichaam ijzer niet goed opnemen in de darmen

Te weinig vitamine B12 of foliumzuur

Als je te weinig vitamine B12 hebt, komt dit meestal door een ziekte van de maag of darmen, zoals de ziekte van Crohn. Maar het kan ook komen door voeding, bijvoorbeeld bij veganisten, alcoholisten en mensen met weinig eetlust. Medicijnen kunnen ook de boosdoener zijn van te weinig vitamine B12 in het lichaam, zoals omeprazol of pantoprazol.

Te weinig foliumzuur komt door te veel alcohol en/of te weinig voeding waar foliumzuur in zit, zoals asperges, spinazie, bonen en volkoren brood.

Een ziekte

Een ziekte, zoals Reuma of kanker, kan ervoor zorgen dat hemoglobine niet goed wordt aangemaakt, ook worden rode bloedcellen sneller afgebroken. Maar dit geldt ook bij bijvoorbeeld een ontsteking, zoals een oorontsteking, of buikgriep. Kinderen kunnen vooral na een ontsteking tijdelijk bloedarmoede krijgen.

Onderzoek bij bloedarmoede

De huisarts kan via bloedonderzoek de oorzaak van de bloedarmoede vinden. Dit is belangrijk voor de adviezen en verdere behandeling. Het kan voorkomen dat er nog meer onderzoek nodig is om de oorzaak te vinden, bijvoorbeeld onderzoek van de darm of maag.

Adviezen bij bloedarmoede

Als je gezond eet, krijg je meestal vanzelf genoeg ijzer, foliumzuur en vitamine B12 binnen. Maar in onderstaande situaties is het verstandig om meer producten te eten waar veel ijzer, foliumzuur en vitamine B12 in zit:

Je verliest veel bloed als je ongesteld bent;
Je bent veganist;
Je bent zwanger;
Je hebt een langdurige ziekte.

Waar zit veel ijzer in?

in vlees
in peulvruchten, zoals bruine en witte bonen, linzen en sojabonen
in veel groenten, met name andijvie, artisjok, broccoli, courgette, doperwten, druivenblad, postelein, tomatenpuree, raapstelen en schorseneren
in noten
in brood
in kabeljauw, haring, sardines, garnalen, mosselen en oesters
in gedroogd fruit, met name abrikozen en vijgen

Neem bij het eten ook vitamine C (zoals een sinaasappel of kiwi). De darm neemt dan het ijzer beter op.

Waar zit vitamine B12 in?

Vitamine B12 zit alleen in dierlijk voedsel, zoals vlees, vis, eieren, yoghurt en melk.

Waar zit foliumzuur in?

Foliumzuur zit vooral in spinazie, asperges, volkorenbrood en andere volkorenproducten, peulvruchten, zoals witte en bruine bonen, linzen en sojabonen, en in lever.

Behandeling van bloedarmoede

De behandeling van bloedarmoede hangt af van de oorzaak:

Heb je veel bloedverlies tijdens de ongesteldheid, dan kan dit bijvoorbeeld verminderd worden door een hormoonspiraal of de pil.
Bij gebruik van pijnstillers, zoals acetylsalicylzuur, ibuprofen, naproxen of diclofenac:
Deze kunnen de maag beschadigen. Je kunt dan beter paracetamol gaan nemen.
Heb je te weinig ijzer maar eet je wel gezond? Dan kun je ijzertabletten gaan gebruiken. De huisarts schrijft voor hoe vaak je een tablet moet innemen.
Bij te weinig foliumzuur helpen foliumzuurtabletten. Neem elke dag een tablet van 0,5 mg foliumzuur. Je kunt dit zonder recept bij de drogist of apotheek kopen.
Heb je bloedarmoede en een laag vitamine B12?
Neem dan elke dag een tablet van 1000 microgram vitamine B12. Bespreek dit vooraf altijd met de huisarts. Vitamine B12-tabletten kun je zonder recept bij de apotheek of drogist kopen. Bij weinig vitamine B12 door een maagziekte werken ook tabletten vitamine B12 ook.
Heb je ernstige klachten, en is het nodig om snel een normale vitamine B12 te krijgen, dan zijn prikken met vitamine B12 nodig.
Bij zeer ernstige bloedarmoede kun je soms extra rode bloedcellen krijgen door middel van een bloedtransfusie.

Hoe gaat het verder?

Ben je begonnen met ijzerpillen, dan is het verstandig om na 4 weken je bloed te laten controleren. Als het Hb van het bloed weer normaal is, kun je de ijzerpillen nog 8 tot 12 weken slikken, zo wordt de ijzervoorraad weer aangevuld. Als het Hb dan nog niet goed is, zal er meer onderzoek nodig zijn.

Ook als je bent begonnen met foliumzuur is het verstandig om na 4 weken het bloed te laten controleren. Als het Hb in het bloed weer normaal is, blijf dan nog 6 tot 12 weken foliumzuur doorslikken, overleg daarna met de huisarts.

Slik de tabletten vitamine B12, dan controleert de huisarts na 4 weken het bloed. Als het Hb in het bloed weer normaal is, dien je nog 4 tot 6 weken deze tabletten door te slikken, overleg daarna met de huisarts.

Inhoudsopgave